(Niet) alles wat je aandacht geeft groeit

Daar stonden ze. De nieuwe leiders van Nederland. Met als uitdaging de bestuurscultuur eens flink op te schudden. Ook Hans Vijlbrief. Staatssecretaris voor mijnbouw, die gelijk een erfenis uit de oude bestuurscultuur mag oplossen: een verdubbeling aan gaswinning aan Groningers uitleggen, terwijl betere tijden waren beloofd.

Wie maakt het verschil nog?
De vraag die mij boeit: maakt Hans Vijlbrief het verschil voor de Groningers? Krijgt hij als persoon de ruimte om zijn eigen bagage aan ervaring, creativiteit en inzicht in te zetten in die frisse, nieuwe bestuurscultuur? Of zit hij gevangen in die oude? In het keurslijf van afspraken, wettelijke kaders, protocollen en processen om vooral geen fouten te maken. In dat laatste geval maakt het eigenlijk niet uit of hij over mijnbouw gaat of mevrouw Kaag, om maar een zijstraat te noemen.

Ik denk dat in elke organisatie de persoon in kwestie het verschil maakt, op voorwaarde dat hij of zij ruimte krijgt. Om ondernemerschap te tonen. Eigenaarschap. Zodat ze hun nek uit durven steken, zonder op de huid gezeten te worden. Fouten maken mag. Of moed zelfs. Alleen zo leren we met en van elkaar. Uiteraard binnen gestelde kaders en met heldere doelen, maar het toverwoord is ruimte.

Pokon
Ik kreeg in het voorjaar een plantje tijdens een teamsessie over leiderschap, met een flesje Pokon. Ik was fanatiek. Ik liet die plant flink groeien, tot grote hoogten. Dankzij mijn volle aandacht en het voedingssupplement. Trots stuurde ik foto’s rond. Maar bloeien deed-ie niet. Weer opgaande in de waan van de dag, liet ik het op z’n beloop. De groei stopte. Maar ineens verschenen er wél bloemen. Zoveel mooier dan een groene stengel die ik alleen maar de lucht in liet gaan.

Hoe geef je als leider ruimte?
Je bent eindverantwoordelijk, je wilt controle. Maar vraag je af of het allemaal op jouw manier moet. Heb het lef er enkel voor de kaders en doelen te zijn, en laat de verdere invulling aan professionals over. Ga voor het succes van het hele team, zonder de schijnwerpers op jezelf te willen richten.

Als bestuurder van Willem van Oranje Scholengroep neem ik graag een voorbeeld aan de natuur. Die is gericht op groei, maar ook op dingen laten rijpen of soms op gas terugnemen. Niet alles wat je aandacht geeft groeit, het kan ook verstikken. Met de fusie- en samenwerkingstrajecten van onze stichting als voorbeeld; juist de ruimte voor de eigen identiteit en autonomie van organisaties die aanhaken, werpt z’n vruchten af. Dat is waar ik in geloof.

Luizenmoeder
Om in onderwijstermen te eindigen, citeer ik juf Ank van de Luizenmoeder: als je wil dat je kind hogerop komt, moet je er vooral niet bovenop gaan zitten. Dat geldt ook voor bestuurders, leidinggevenden en leerkrachten. Geef je mensen ruimte, geef je leerlingen lucht. Nu hopen dat onze regeringsleiders mijn blog ook lezen.

Jan Maarten de Bruin